2024-08-03

Verlangen en vergelden

Dit gedicht van Ischa Meijer raakte me om het verlangen wat erin ligt. Het verlangen van een kind om alles goed te maken. Het is een simpel gegeven, een kind gaat zorgen als het nood ziet bij de ouders. Maar wat het op dat moment niet begrijpt is dat het verdriet niet valt te troosten en breuken niet vallen te lijmen. Zeker niet voor een kind. Dat kind wat kind wil zijn aan de hand van zijn vader en bevestigd wil worden op de schoot van zijn moeder, neemt een taak op zich die niet past bij zijn positie en leeftijd.
Verlangen dat een leven lang mee gaat. Maar elke keer weer is daar het besef dat het je niet lukt en meestal dat je inspanningen ook niet gezien worden.
Verlangen om gewoon kind te mogen zijn en tegelijk verlangen om te geven van dat wat je niet hebt.

De natuurlijke neiging van een kind is om te gaan zorgen als er verdriet of spanning is in het gezin. Soms wordt er openlijk een beroep op hen gedaan, maar vaker voelen kinderen tussen de regels door dat er iets van ze verwacht wordt. De kans dat de inspanningen van het kind worden opgemerkt, is niet zo groot. Met als gevolg dat kinderen nóg meer hun best gaan doen. Wanneer dit kind zelf partner en ouder is geworden, is er al zoveel gegeven dat er weinig meer over is om te investeren. Zonder woorden of zonder dat het de bedoeling is wordt er dan verwacht dat bijvoorbeeld kinderen dit gat weer gaan opvullen. En zo kom je in een roulerende rekening terecht, die we niet voor ogen hadden. Zonder het actief te willen of bedoelen, vindt er vergelding plaats voor de tekorten die zijn opgelopen in de familiegeschiedenis.
Waarschijnlijk herkent iedereen wel iets van dit verlangen en vergelden. Maar voor sommigen staat het echt de eigen ontwikkeling en relaties in de weg. Je voelt wel aan dat er iets moet veranderen omdat je gedrag destructief is richting degenen die je lief hebt, maar mogelijk ook naar jezelf toe als je bijvoorbeeld tobt met verslavingen of een laag zelfbeeld. Durf je het dan aan om je familiegeschiedenis onder ogen te zien. Met al haar mooie en ook verdrietige kanten. Niet om schuldigen te zoeken, maar om te begrijpen. Begrijpen dat onrecht in het verleden, zoals in Ischa’s geval onder andere de gevangenschap samen met zijn ouders in een concentratiekamp, invloed hebben op je eigen leven en op dat van je kinderen. In dat proces zul je mensen tegenkomen, je eigen vlees en bloed, die in hun tijd en op hun manier ook hebben verlangd naar een betekenisvol leven.